فاز نخست پروژه احداث خط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی بندرعباس - سیرجان - رفسنجان قرار است در آینده نزدیک به بهره‌برداری برسد. در این پروژه ملی افزون بر آنکه گامی مهم برای جلوگیری از انباشت فرآورده‌های نفتی در کشور برداشته شده است، نشان از توجه و تأکید وزارت نفت دولت چهاردهم برای سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی صنعت نفت دارد.

با توجه به موضوع ناترازی فرآورده‌های نفتی، راه‌اندازی خط لوله بندرعباس - سیرجان - رفسنجان برای شبکه انتقال بسیار حساس و حیاتی است و باید در سریع‌ترین زمان ممکن به بهره‌برداری برسد که خوشبختانه این اتفاق نیز ممکن شده است. مزیت قابل‌توجه احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس - سیرجان - رفسنجان، بهره‌مندی از توان داخل در ساخت قطعات و تجهیزات مورد استفاده است که نشان می‌دهد تجهیزات داخلی با وجود محدودیت‌های فراوان به اندازه‌ای رقابت‌پذیر و کیفی شده که می‌توان گفت به انتخاب اول و آخر کارفرما بدل شده است.

طرح احداث خط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی بندرعباس - سیرجان - رفسنجان با هدف انتقال تولیدات پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به مرکز کشور اجرایی شده که در چارچوب چهار پروژه تعریف شده است. این پروژه‌ها شامل گستره یک با عنوان پروژه احداث خط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی بندرعباس - مهرآران، گستره ۲ با عنوان طرح احداث خط لوله مهرآران - رفسنجان به همراه انشعاب خط لوله سیرجان، پروژه احداث تلمبه‌خانه‌ها و پایانه‌های خط لوله بندرعباس - سیرجان - رفسنجان و سرانجام پروژه احداث خطوط انتقال برق و پست‌های فشار قوی است.

شمارش معکوس برای پایان عملیات اجرایی فاز نخست خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس - سیرجان - رفسنجان که از آن به‌عنوان یک شاهراه انتقال نفتی یاد می‌شود، آغاز شده است. بهره‌برداری از این پروژه راهبردی و ملی، ظرفیت انتقال نفت خام و فرآورده‌های نفتی کشور را تا ۳۰۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌دهد.

این پروژه ۴۷۰ کیلومتری شامل چهار گستره است که از بندرعباس، قطب‌آباد تا مهرآران (۲۴۰ کیلومتر) گستره یک آن محسوب می‌شود. از خروجی تلمبه‌خانه مهرآران به تلمبه‌خانه رفسنجان و یک انشعاب هشت اینچ به سمت پایانه رفسنجان، گستره دو پروژه و تلمبه‌خانه‌ها شامل تلمبه‌خانه بندرعباس، قطب‌آباد، مهرآران و پایانه‌های سیرجان - رفسنجان نیز گستره ۳ این پروژه هستند و برق‌رسانی به الکتروپمپ‌ها و تأسیسات تلمبه‌خانه‌های بندرعباس، قطب‌آباد و مهرآران نیز گستره چهارم این طرح بزرگ ملی را شامل می‌شود.

با اجرای این پروژه که افزایش امنیت انرژی و تأمین پایدار سوخت کشور را به‌دنبال دارد (با احتساب ظرفیت موجود خط لوله قدیم ۲۶ اینچ)، امکان ارسال روزانه ۴۸ میلیون لیتر فرآورده‌های نفتی به نقاط مرکزی و شمالی کشور فراهم می‌شود. افزایش ۱۰۰ درصدی ظرفیت انتقال فرآورده‌های نفتی تولیدی شرکت پالایش نفت بندرعباس و شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس به مراکز مهم کشور از طریق این خط، از دیگر اهداف اصلی این طرح به‌شمار می‌رود، ضمن آنکه این مقدار انتقال نقش قابل‌توجهی در صرفه‌جویی سوخت از محل کاهش ترددهای جاده‌ای ایفا می‌کند.

این طرح، یکی از طرح‌های مهم و زیربنایی است که با توجه به نیاز کشور، اجرای آن از سال ۹۹ به‌صورت ای‌پی‌سی با مدیریت شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران و سرمایه‌ای افزون بر ۱۲۰ هزار میلیارد ریال، از سوی پیمانکاران داخلی اجرایی شد.

به‌دلیل وسعت پروژه و به‌منظور تسریع در عملیات و صرفه‌جویی در زمان، طرح به چهار گستره تقسیم‌بندی و گستره سوم و چهارم آن که شامل احداث تلمبه‌خانه‌ها و پایانه‌های مسیر و همچنین احداث پست‌های انتقال برق‌ و احداث تأسیسات جانبی و حفاظت کاتدی است، سال ۱۴۰۲ به پیمانکار مربوطه تحویل داده شد.

با بهره‌برداری از این خط ۴۷۰ کیلومتری، ظرفیت انتقال فرآورده کشور به‌صورت قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، تردد روزانه هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۵۰۰ نفتکش از چرخه حمل‌ونقل منطقه حذف می‌شود که افزون بر کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی و مخاطرات جاده‌ای، سبب صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای در مصرف سوخت کشور خواهد شد و افزایش ضریب ایمنی و پایداری انتقال فرآورده را نیز به‌دنبال دارد.

شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران تلاش کرده تا در اجرای مراحل این طرح، از ظرفیت‌های فنی، مهندسی داخل و توانمندی سازندگان ایرانی استفاده کند و ظرفیت و توان لازم را برای پروژه‌های خط لوله در مجموعه‌های صنعتی داخلی ایجاد کند. به همین دلیل افزون بر بخش‌های مهندسی و ساختمان، در بخش تأمین کالای این طرح بزرگ نیز برای نخستین بار نزدیک به ۱۰۰ درصد تجهیزات لازم در داخل کشور تهیه شده است.

تمام تجهیزات اصلی این طرح شامل پمپ‌ها، تجهیزات ارسال و دریافت، توپک، صافی، مخازن زیرزمینی، پمپ‌های جانبی و شیرهای دستی و برقی، لوله‌ها، فلنج و اتصالات و ترانس از سوی سازندگان داخلی تهیه شده و برخی تجهیزات ابزار دقیق و عملگر شیرهای برقی پروژه‌های خط لوله که تاکنون از خارج کشور تأمین می‌شد، با پای کار آمدن شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های سازنده داخلی در این طرح، برای نخستین بار در کشور ساخته و به‌کار گرفته شد.

پیشرفت فیزیکی ۵۰ درصدی در بازه زمانی یک ساله، لوله‌گذاری ۱۳ کیلومتر از مسیر در ۱۲ ساعت در یک روز، خاک‌برداری ۴۵۰ هزار مترمکعب در یک ماه، جوشکاری ۱۳۴۴ متر (۱۱۲ سرجوش) خط لوله ۲۶ اینچ در یک روز، کسب رتبه دوم ایمنی، بهداشت، محیط زیست و پدافند غیرعامل بین تمام طرح‌های شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی کشور و ثبت رکورد ۲ میلیون نفر ساعت کار بدون حادثه در زمره مهم‌ترین ویژگی‌های این طرح ملی به‌شمار می‌آید.