از زمان آغاز ریاست جمهوری جو بایدن در ژانویه ۲۰۲۱، ایالات متحده آمریکا تحریمهای متعددی علیه بخش نفت و پتروشیمی ایران اعمال کرد. این تحریمها با هدف محدود کردن درآمدهای ایران از این صنایع و جلوگیری از تامین مالی برنامههای هستهای و موشکی این کشور صورت گرفت.
این در حالی بوده که فقط در امسال و در اکتبر ۲۰۲۴، وزارت خزانهداری آمریکا ۱۶ شرکت و ۱۷ کشتی مرتبط با حملونقل فرآوردههای نفتی و پتروشیمی ایران را تحریم کرد. این اقدام در پاسخ به حمله موشکی ایران به اسرائیل انجام شد.
همچنین در آوریل ۲۰۲۴، دولت بایدن تحریمهایی را علیه رهبران و نهادهای مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزارت دفاع ایران و برنامه موشکی و پهپادی این کشور اعمال کرد که به طور غیرمستقیم بر صنعت نفت ایران تاثیر گذاشت.
در مجموع، از زمان آغاز فعالیت دولت بایدن، ایالات متحده آمریکا بیش از ۶۰۰ فرد و نهاد مرتبط با ایران و گروههای نیابتی آن را تحریم کرده که بخشی از این تحریمها مستقیما به صنایع نفت و پتروشیمی مربوط میشود.
این تحریمها با هدف کاهش درآمدهای نفتی ایران و محدود کردن توانایی این کشور در تامین مالی برنامههای نظامی و هستهای اعمال شد.
با وجود افزایش تحریمها، فروش نفت ایران به خصوص به چین افزایش پیدا کرده است، به طوری که طبق گزارش بلومبرگ، تقاضای خرید نفت چین از مالزی افزایش یافته و در ماه ژوئیه امسال به ۶.۲۱ میلیون تن نفت (تقریبا سه برابر متوسط تولید روزانه این کشور) رسیده که معادل ۱.۴۷ میلیون بشکه در روز میشود.
شایان ذکر است که دریاهای اطراف مالزی مدتها به عنوان یک مرکز برای انتقال نفت خام و محصولات نفتی ایران از یک نفتکش به نفتکش دیگر شناخته میشوند.
طبق گفته محمد رضوانیفر، معاون وقت وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران، صادرات ۲۷ میلیارد دلاری نفت خام و کوره در ۷ ماهه سال ۱۴۰۳ وصول شده که به نظر میرسد، این عدد تا پایان امسال به ۴۷ میلیارد دلار برسد.
این در حالی بوده که فروش نفت ایران بعد از خروج آمریکا از برجام به پایینترین حد ممکن رسیده بود و پس ازآن هم تحریمها علیه ایران افزایش پیدا کرد اما فروش نفت ایران به خصوص به چین با افزایش روبهرو بود.
حضور ترامپ نمیتواند تاثیری بر تعاملات تجاری تهران و پکن داشته باشد
در همین راستا مجید رضا حریری، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در گفتوگو با خبرنگار اقتصاد معاصر میگوید: حضور مجدد ترامپ در کاخ سفید نمیتواند تعاملات تجاری تهران و پکن را تحتالشعاع قرار دهد، زیرا روابط دو کشور یک رابطه تعریف شده و منظمی بوده که در طول سالهای اخیر روند افزایشی به خود گرفته است.
رئیس اتاق مشترک ایران و چین با بیان این پرسش که «ترامپ چه مانعی میتواند برای روابط اقتصادی ایران و چین ایجاد کند؟» تصریح کرد: تعاملات تجاری دو کشور در زمان ریاست جمهوری ترامپ در سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ هم در جریان بود. در حال حاضر نفت ایران نزدیک به ظرفیت حداکثری خود به فروش میرسد و به گفته مسؤولان مرتبط با این بخش، اکنون بالغ بر یک میلیون و ۳۰۰ الی ۴۰۰ بشکه نفت از سوی ایران صادر میشود. این رقم در حالی رقم خورده که در بهترین شرایط ممکن یعنی در زمان برجام، نهایتا یک میلیون و ۷۰۰ الی ۸۰۰ بشکه نفت بوده است.
وی همچنین درباره نگرانیهای به وجود آمده پیرامون مانعتراشیهای ترامپ برای صادرات نفت ایران به چین هم توضیح داد: پالایشگاههای بزرگ چین از ایران نفت نمیخرند، بلکه این پالایشگاههای کوچک بخش خصوصی این کشور هستند که مشتری ایران محسوب میشوند.