تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌های کشور در ایام سرد سال یکی از چالش‌برانگیزترین مواردی است که مورد توجه همگانی است. تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها بر عهده شرکت ملی گاز ایران و نیز شرکت پخش فرآورده‌های نفتی است که امسال نیز اولویت تامین سوخت نیروگاه‌ها مورد تاکید قرار گرفته است.

درباره میزان مصرف گاز در نیروگاه‌های کشور، رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران گفته که سالیانه بیش از ۲۴۰ میلیارد مترمکعب گاز در کشور مصرف می‌شود که تقریباً یک‌سوم آن به نیروگاه‌ها اختصاص می‌یابد.

«هاشم اورعی» با بیان اینکه سالیانه به‌طور میانگین ۷۹ میلیارد مترمکعب گاز به نیروگاه‌ها تحویل داده می‌شود، افزود: حدود ۹۰ درصد تولید برق کشور وابسته به گاز است.

وی خاطرنشان‌کرد: در روزهای سرد سال در کنار گاز، به نیروگاه گازوئیل تحویل داده می‌شود که باتوجه‌به اینکه مصرف گازوئیل در کشور روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر و تقریباً برابر تولید آن است، تامین گازوئیل موردنیاز نیروگاه‌ها با چالش همراه است.

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران، برنامه‌ریزی نامناسب در تأمین برق کشور از نظر سبد انرژی الکتریکی یا امنیت انرژی الکتریکی را یکی از مشکل‌های اساسی این حوزه دانست و افزود: در سال ۱۳۶۴، حدود ۳۵ درصد برق تولیدی کشور وابسته به گاز بود که این مقدار در سال ۱۴۰۱ به ۸۶ درصد رسید؛ این رقم در جهان به ترتیب ۱۴ درصد و ۲۳ درصد بوده است.

بازده نیروگاه‌های حرارتی ۳۸ درصد است

اورعی با بیان اینکه طبق اعلام وزارت نیرو، بازدهی متوسط نیروگاه‌ها بین ۳۷ تا ۳۸ درصد است، ادامه‌داد: از ۱۰۰ واحد انرژی اولیه داده شده به نیروگاه‌های حرارتی، حدود ۳۸ واحد به انرژی برق تبدیل می‌شود، همچنین در فرایند انتقال و توزیع برق نیز حدود ۲۵ درصد هدررفت انرژی داریم.

وی، عمر بالای نیروگاه‌های کشور را یکی دیگر از دلایل بازدهی پایین آنها دانست و خاطرنشان‌کرد: ۱۸ درصد از ظرفیت نیروگاه‌های کشور بالای ۳۰ سال عمر دارد و نمی‌شود با فناوری ۳۰ سال پیش در شرایط کنونی برق تولید کرد. هم‌اکنون تعدادی از نیروگاه‌های اطراف تهران راندمان ۲۰ درصد دارند، یعنی نیروگاه‌ها ۸۰ درصد از گاز و گازوئیلی را که تحویل می‌گیرند به حرارت تبدیل می‌کنند و تنها ۲۰ درصد آن به برق تبدیل می‌شود، بنابراین انرژی برق محصول جانبی آنها است.

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران با اشاره به اینکه حدود ۱۴ درصد ظرفیت نیروگاه‌های کشور برق‌آبی است، افزود: باتوجه‌به خشکسالی‌های اخیر و کمبود آب، درصد ناچیزی از این نیروگاه‌ها توان تولید برق دارند.

اورعی گفت: قدیمی بودن تجهیزات، شرایط تحریمی و بحث‌های مدیریتی سبب شده در این شرایط قرار بگیریم. باید تحولاتی را در صنعت برق انجام دهیم و ذهن خود را برای انجام این تحولات آماده کنیم.

وی با بیان اینکه برق در دنیا یک کالای تجاری محسوب می‌شود، گفت: در چند دهه اخیر اتخاذ برخی تصمیم‌ها در کشور انرژی برق را به کالایی سیاسی تبدیل کرده است و مناسبات سیاسی اجازه نمی‌دهد بازار در بحث انرژی برق تصمیم‌گیری کند.

تقسیم یارانه به‌صورت هوشمند میان دهک‌های مختلف

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران خاطرنشان‌کرد: نخستین اقدام برای افزایش راندمان نیروگاه‌ها تدوین برنامه پنج تا ۱۰ ساله از سوی کارشناسان و مدیران خبره است. از سوی دیگر، زمانی که یارانه به طور مساوی بین همه تقسیم می‌شود به نفع پرمصرف‌ها خواهد بود.

اورعی ادامه‌داد: طبق آمار، دهک دهم به‌تنهایی حدود ۲۶ درصد از یارانه انرژی را استفاده می‌کند، در صورتی‌که در دهک‌های پایین این مقدار حدود چهار درصد است، ازاین‌رو یارانه باید به‌صورت هوشمند تخصیص یابد.

روزهای اخیر «سعید توکلی» مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به گازرسانی به نیروگاه‌ها، ادامه‌داد: سال ۱۴۰۲ مقدار گازی که باید تحویل مبادی صادراتی می‌شد، از سوی طرف مقابل دریافت نشد و از سویی سال گرم‌تری بود؛ همین موضوع سبب شد گاز بیشتری در شبکه بماند و سوخت بیشتری هم تحویل نیروگاه‌ها شود.

وی افزود: به همین دلیل گفته می‌شود تحویل گاز به نیروگاه‌ها در نیمه نخست امسال کمتر از پارسال بوده است، اما نباید ملاک گازرسانی به نیروگاه‌ها حجم تحویلی در سال ۱۴۰۲ باشد، زیرا در همین زمان امسال، ۸۳ درصد سبد گاز به نیروگاه‌ها داده شده است.

ایران با تولید روزانه حدود یک میلیارد مترمکعب گاز سومین تولیدکننده و چهارمین مصرف‌کننده گاز طبیعی در جهان به شمار می‌آید.