این روزها برخی می‌گویند یکی از عوامل بروز نااطمینانی در اقتصاد ما، انتخابات آمریکا و تأثیر آن بر میزان فروش نفت ایران است. اینطور بیان می‌شود که اگر ترامپ در آمریکا بر سر کار بیاید، ممکن است محدودیت‌های بیشتری را بر فروش نفت ایران اعمال کند اما این موضوع چه میزان مبتنی بر واقعیت است؟

انتظارات یکی از مهمترین مولفه‌های اثرگذار بر اقتصادهای دنیا از جمله ایران است. نتیجه انتظارات را می توان در رفتار امروز فعالان اقتصادی مشاهده کرد. اگر بازار متوجه شود که قیمت یک کالا افزایش خواهد یافت، از همین حالا برای خرید آن به تکاپو می‌افتد و تقاضا را افزایش می‌دهد یا اگر احتمال بروز نااطمینانی را بدهد، معمولا به سمت خرید دارایی‌های امن همچون طلا متمایل خواهد شد.

اقتصاد ایران با همه تلاش‌ها برای افزایش سهم مالیات و درآمدهای پایدار در بودجه دولت، همچنان وابسته به نفت است و همین موضوع باعث شده تا بروز برخی نااطمینانی‌ها در حوزه فروش نفت، بر انتطارات تورمی افراد تأثیر بگذارد.

این روزها برخی می‌گویند یکی از عوامل بروز نااطمینانی در اقتصاد ما، انتخابات آمریکا و تأثیر آن بر میزان فروش نفت ایران است. اینطور بیان می‌شود که اگر ترامپ در آمریکا بر سر کار بیاید، ممکن است محدودیت‌های بیشتری را بر فروش نفت ایران اعمال کند.

اما برخلاف این دیدگاه، صاحبنظران معتقدند انتخابات امریکا تاثیر خاصی بر اقتصاد ایران نخواهد گذاشت چرا که هیئت حاکمه این کشور قبلا هر چه در توان داشته برای تحریم نفتی ایران به کار بسته است و هر نتیجه‌ای قرار بود به دست بیاورند، قبلا در اقتصاد ما پیشخور شده است.

بنزین در آمریکا یکی کالای راهبردی با قیمت لحظه‌ای است و هرگونه تنش در بازار نفت – علیه عرضه ایران یا هر صادرکننده بزرگ دیگر – قیمت‌ها را در آمریکا فوری بالا می‌کشد؛ موضوعی که هیچ رئیس جمهوری در این کشور از عهده تبعات آن بر نمی‌آید. بازخوانی نظر برخی کارشناسان اقتصادی در این زمینه موید همین موضوع است.

اثر انتخابات آمریکا پیش‌خور شد

علی سرزعیم؛ اقتصاددان با اشاره به اینکه مردم آینده‌نگر هستند و می‌دانند که ممکن است چه کسی انتخاب شود، می‌گوید: بخشی از اثرات انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران پیش خور شده است.

او می‌افزاید: ما یک دوره ریاست جمهوری ترامپ را تجربه کرده‌ایم و حتی اگر او به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود، فکر نمی‌کنم اتفاق عجیب دیگری رخ دهد.

کامران ندری، اقتصاددان هم تأکید می‌کند: حتی اگر ترامپ هم رئیس جمهور شود، اتفاقی در فروش و صادرات نفت ما رخ نخواهد داد. او معتقد است که بایدن قادر به حذف نفت ایران نبود چرا به آن احتیاج داشت و ترامپ هم بعید است در این زمینه نظر متفاوتی با بایدن داشته باشد.

فروش بالای نفت ایران

ایران در سال‌های اخیر توانسته است راه‌هایی برای فروش نفت خود پیدا کند و علیرغم تحریم‌ها، میزان تولید و صادرات خود را حتی به زمان قبل از برجام برساند. بر اساس اعلام مراجع بین‌المللی، میانگین صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱.۵ میلیون بشکه در روز بوده است و حتی در شهریور ماه رکورد روزانه ۲.۲ میلیون بشکه هم ثبت شده است. البته عمده فروش نفت ایران به کشور چین است و همین موضوع نگرانی‌هایی را بوجود آورده است که آیا ممکن است در با انتخاب ترامپ در آمریکا، چین از خرید نفت ایران صرف نظر کند؟ 

به نظر می‌رسد این حرف درست نباشد، چرا که اولا حجم  ۲ میلیون بشکه ایران میزان قابل حذف از بازارهای جهانی نیست. ثانیا چین برای حفظ رشد اقتصادی خود نیاز به نفت دارد و اگر نفت ایران را نخرد ناچار است آن را از یک بازار دیگر تهیه کند. از طرفی بسیاری از پالایشگاه‌های کوچک و خصوصی این کشور سال‌ها است که با نفت ایران خو گرفته‌اند. از طرفی، چین برای حفظ تعادل راهبردی در برابر آمریکا نیاز دارد از ایران حمایت کند، بنابراین روی خرید نفت ایران حساب می‌کند.

حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی و صادرکننده محصولات نفت و پتروشیمی در این زمینه اظهار می‌کند: با توجه به روابط استراتژیک میان ایران و چین، نگران سرنوشت انتخابات آمریکا بر صادرات نفت ایران نیستم.

به گفته او، چین تصمیم خود را برای خرید نفت از ایران گرفته و حتی با آمدن ترامپ و تغییر احزاب در آمریکا، چینی‌ها خرید نفت از ایران را کاهش نمی‌دهند. 

او یادآور شد: روسیه روزی که جنگ شروع شد اقتصاد هشتم دنیا را داشت اما امروز در رتبه چهارم دنیا است و این به دلیل خرید نفت روسیه توسط چین بوده است.

چشم‌انداز مثبت اقتصاد ایران

این وضعیت با توجه به شاخص‌های مثبت اقتصاد ایران با اطمینان بیشتری قابل بیان است. گزارش اخیر صندوق بین المللی پول حاکی از بهبود وضعیت متغیرهای کلیدی اقتصاد ایران است. صندوق بین المللی پول اوایل آبان امسال، پیش بینی کرد رشد اقتصادی ایران در ۲۰۲۴ به ۳.۷ درصد می‌رسد و برای سال ۲۰۲۵ هم نرخ رشد بالای ۳ درصد میماند.
همچنین این نهاد معتبر، پیش بینی قبلی خود از تورم ایران را بهبود بخشید و اعلام کرد: تورم ایران در پایان ۲۰۲۴ به ۳۱.۷ کاهش می یابد و همچنین در سال ۲۰۲۵ تورم به ۲۹.۵ درصد کاهش می یابد.

بر این اساس به نظر می‌رسد فروش نفت ایران همچنان مشکلی نخواهد داشت و می‌توان روی درآمدهای نفتی حساب کرد. از طرفی چشم انداز تورم و رشد اقتصادی رو به بهبود است. بر همین اساس بازارهای مالی هم سالی نسبتا با ثبات را پیش رو خواهند داشت.