سالانه میلیاردها متر مکعب گاز از طریق فلرهای نفتی در خوزستان سوزانده می‌شود و دود و اثرات آن به چشم و حلق مردم خوزستان بویژه ساکنین اهواز می‌رود.

اهواز یکی از کلان‌شهرهای ایران در چند سال اخیر با یک تیتر در صدر اخبار مهم قرار گرفته و به‌عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی شده است.

شهری که براساس گزارش‌های نهادهای بهداشتی و محیط زیستی در چند سال اخیر روزهای کمی را در طول ۳۶۵ روز سال هوای پاک داشته که آن‌هم بر اثر وجود ذرات آلاینده‌ها در هوای این شهر و بعضا دیگر شهرهای استان بوده که موجب شده ساکنینش با مخاطرات و تهدیدات جدی در سلامت جسم و روان روبرو شوند.

حالا در نیمه دوم سال دوباره زنگ خطر در این شهر بزرگ صنعتی بخاطر نبود بارندگی، سکون هوا و تجمع آلاینده‌ها به‌صدا در آمده است.

چند روز مداوم است که بخاطر شرایط ناسالم هوا، تنفس در فضای آزاد برای ساکنین این شهر دشوار است.

مشاهده دوده غلیظ سیاه و آلوده روی رودخانه کارون و سنگینی هوا و اعلام شاخص کیفیت هوا بر اساس اندازه‌گیری ذرات معلق با اندازه ۲.۵ میکرون در ایستگاه اداره‌‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان در اهواز با شاخص ۲۳۹ میکروگرم بر مترمکعب ،هوای این شهر را در در وضعیت بسیار ناسالم و «بنفش» قرار داده تا آنجا که امروز شنبه ۱۲آبان‌ماه مدارس را به تعطیلی کشاند.

طبق طرح جامع آلودگی هوای اهواز مهمترین عامل آلودگی هوای این کلان‌شهر صنایع به ویژه صنایع نفتی است.

بلایی به نام نفت

سیداحمد موالی‌زاده در پاسخ به سؤالی پیرامون تداوم آلایندگی هوای اهواز و مشکلات عدیده آن و نقش‌برجسته‌‌اش در افزایش آهنگ مهاجرت از استان و مجموع اقدامات مسئولین در خصوص شناسایی منشأ آلایندگی و برخورد با عوامل دخیل در این پدیده گفت: شهرهای صنعتی چون کلان‌شهر اهواز به بلایی به نام نفت گرفتار شده‌اند از این‌رو مقابله و مدیریت بخش اعظمی از مشکلات ناشی از آلایندگی هوا مستلزم عزم ملی است همچنین براساس قانون هوای پاک «مصوب سال ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی» دستگاه‌های مختلف باید به وظایف خود عمل کنند، لذا تحقق هوای پاک و زدودن آلاینده‌ها از سطح شهرها مستلزم اجماع جدی در مورد علت اصلی آلودگی‌هوا میان متصدیان امر و اجرای راهکارهاست.

وی با اشاره به آلایندگی ناشی از سوختن مزارع نیشکر، صنایع، فلرهای نفتی و کارخانه کربن بلک، نوین چوب و فولاد خوزستان افزود: متأسفانه شهر اهواز در حلقه صنایع محاصره شده، از طرفی دیگر سوزاندن مزارع کشاورزان و مزارع نیشکر از جمله موارد مؤثر در آلایندگی هوای استان به شمار می‌رود که در این فصل به دلیل سکون هوا، شرایط ناگواری از نظر آلودگی هوا را رقم می‌زند.

محیط‌زیست نباید فدای صنعت شود 

فرماندار اهواز بخش اعظم آلایندگی هوای اهواز را ناشی از فلرهای نفتی دانست و خاطرنشان کرد: نباید اجازه دهیم محیط‌زیست فدای صنعت شود؛ لذا در مسیر پیشرفت صنایع باید آلودگی‌های محیط زیستی ناشی از آن‌ها را برطرف کرد، بنابراین در جهت جلوگیری از هدررفت سرمایه‌های کشور و درعین‌حال کنترل آلاینده‌های زیست‌محیطی و اثرات جبران‌ناپذیر و بلندمدت آن‌ها به‌ویژه انتشار گازهای گلخانه‌ای باید تدابیری اندیشید.  

موالی‌زاده اعمال روش‌های بازیابی گاز فلر بجای سوزاندن و تبدیل آن به فراورده‌های باارزش همانند فرآورده‌های میان تقطیر و میعانات گازی و یا تولید برق را راهکار کاهش آلایندگی و افزایش بهره‌وری عنوان کرد و گفت: تحقق و اعمال روش‌های نوین بازیابی گازهای فلرعلاوه بر جنبه‌های اقتصادی، از نقطه‌نظر زیست‌محیطی و ایجاد اشتغال مولد هم با مبانی توسعه پایدار و هم امنیت انرژی کشور همسو خواهد بود.

وعده‌ای که روی زمین ماند

سید محسن موسوی‌زاده با اشاره به گستردگی و وسعت فلرهای نفتی فعال در خوزستان اظهار کرد: فلرهای نفتی از جنوب غربی‌ترین نقطه کشور یعنی از جفیر تا مناطق شمال استان خوزستان، روشن هستند و آلودگی ایجاد می‌کنند. 

وی افزود: این فلرهای نفتی علاوه بر ایجاد آلودگی، سالانه به میزان ۵ میلیارد دلار گاز می‌سوزانند درحالی‌که می‌توان این گازها را به خوراک اصلی  پالایشگاه‌ها تبدیل کرد.

نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی گفت: وزارت نفت در حال فعالیت برای جمع‌آوری این فلرها است و بنا به گفته آن‌ها، کار حدود ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. مقرر بود این پروژه تا پایان سال ۱۴۰۳ تکمیل شود اما با روند کند کار بعید است در این بازه زمانی این پروژه تکمیل شود.

  موسوی‌زاده عنوان کرد: با فعالیت این فلرها در خوزستان هر روز شاهد آلودگی هوا هستیم. علاوه بر فعالیت فلرها، وقوع گرد و غبار، سوزاندن مزارع و آتش‌سوزی زباله‌ها مزید بر علت شده‌اند و آلودگی هوا در خوزستان دوچندان شده است. در این شرایط همه باید دست به دست دهند تا این مسئله و تبعات آن کاهش یابد. 

وی با تاکید بر لزوم تداوم درختکاری و توسعه کاشت نهال در کانون‌های ریزگرد، عنوان کرد: سوختن فلرها یکی از منابع اصلی آلودگی هوا در خوزستان است و اثرهای تخریبی زیادی بر سلامت انسان و محیط زیست دارد بنابراین وزارت نفت باید هر چه سریع‌تر جمع‌آوری فلرهای نفتی در محدوده شهر اهواز را به نتیجه برساند. 

فلرها عامل انتشار ۲۵۰ نوع ماده مضر

 فلرها به‌عنوان دودکش‌های تأسیسات نفتی، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها جهت سوزاندن گازهای ترش همراه نفت بدلیل عدم کنترل احتراق گازها، ترکیباتی نظیر دوده دی‌اکسید کربن، منواکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، سولفید هیدروژن، ترکیبات آلی فرار، آرسنیک و جیوه و دیگر آلاینده‌های شیمیایی را درهوا متصاعد می‌کنند که در پژوهش‌های متعدد و معتبر دانشگاهی آمده که در هر مترمکعب فلرها یا گازهای همراه نفت بیش از ۲۵۰ نوع ماده مضر وجود دارد که بخش زیادی از آلودگی هوای شهر اهواز و مشکلات تنفسی مردم را همین فلرها تشکیل می‌دهند.

خاموشی فلرهای نفتی یکی از موضوعات مورد مناقشه در زمینه آلودگی هوای اهواز در سال‌های گذشته بوده است که هرچند مدت یک بار تیتر رسانه ها می شود و مسئولینی که در پی آن وعده‌ جمع‌آوری کامل آنها می دهند. وزارت نفت طبق ماده ۴۸ قانون برنامه ششم توسعه کل‌کشور متعهد شد که سالانه ۲۰درصد سوختن گازهای فلر را کاهش داده تا پایان برنامه ششم، گازهای همراه نفت مهار خواهند شد اما به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان ۵ سال است که برای مهار و کنترل آلایندگی‌های نفتی برنامه ریزی شده و قرار بود در بازه‌ای ۳ ساله، ۸۰ درصد از گازهای همراه نفت جمع‌آوری شود اما روند اجرای آن در سال‌های اخیر به کندی پیش رفته است و فلرهای نفتی که قرار بود طی یک بازه زمانی مشخص جمع آوری شوند همچنان در اطراف کلان‌شهر اهواز در حال سوختن هستند و سالانه میلیاردها متر مکعب گاز از طریق فلرهای نفتی در خوزستان سوزانده می‌شود و دود و اثرات آن به چشم و حلق مردم خوزستان بویژه ساکنین اهواز می‌رود.