رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، راهبردهای جامع پدافند غیرعامل برای کاهش آسیب‌پذیری در زیرساخت‌های حیاتی انرژی را تشریح کرد.

غلامرضا جلالی صبح امروز (چهارشنبه، نهم آبان) در سومین همایش ملی پدافند غیرعامل صنعت نفت که با حضور حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، وحیدرضا زیدی‌فر، معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری و عبدالرحمن کشوری، معاون انرژی سازمان پدافند غیرعامل کشور در پژوهشگاه صنعت نفت برگزار شد، به رویکرد سازمان در ایام نکوداشت پدافند غیرعامل ۱۴۰۳ اشاره و اظهار کرد: امسال تلاش بر این بود که با توجه به سناریوهای محتمل از حوادث اخیر منطقه، بر حوزه اجرا و آمادگی تمرکز بیشتری داشته باشیم.

وی ادامه داد: در تهدیدهای ترکیبی نوین، نقاط حساسی به‌عنوان اهداف قرار می‌گیرند که موجب ایجاد اختلال در زنجیره‌های تولید می‌شوند. دشمن زنجیره‌های تولید را به‌عنوان اهداف کلیدی شناسایی کرده و به‌دقت حلقه‌های ضعیف این زنجیره‌ها را هدف‌گیری می‌کند. این حملات می‌توانند موجب اختلال در تولید، مصرف و حتی تأمین نیازهای ضروری مردم شوند که پیامدهای وسیعی بر زندگی عمومی و امنیت ملی دارد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به تبیین اهمیت قانون جدید تشکیل و اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: کارگروه پدافند غیرعامل کشور، عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در امور پدافند غیرعامل است و اعضای آن شامل هفت عضو اصلی از وزرای کلیدی و فرماندهان نیروهای مسلح هستند. اعضای این کمیته شامل وزیر نفت، وزیر راه و شهرسازی، وزیر اطلاعات، وزیر دفاع، وزیر کشور، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و دادستان کل کشور هستند، همچنین فرماندهان سپاه، ارتش و نیروی انتظامی نیز به‌عنوان اعضای این کمیته حضور دارند و تصمیم‌های این کمیته بر اساس قانون لازم‌الاجرا بوده و استنکاف از اجرای آنها جرم محسوب می‌شود.

جلالی گفت: همسو با این مصوبات و با توجه به هماهنگی بین بخش‌های نظامی و کشوری، سازمان پدافند غیرعامل کشور اقدام به تدوین دستورعمل‌های عملیاتی کرده است که در دستگاه‌های اجرایی پیاده‌سازی شده‌اند. این دستورعمل‌ها بر اقدام‌های پدافندی، احتیاطی، کاهش آسیب‌پذیری‌ها و مدیریت مخاطرات متمرکزند و به افزایش تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری کشور منجر می‌شوند، البته این اقدام‌ها نیازمند دریافت بازخورد و اصلاحات دوره‌ای هستند تا به‌صورت دائمی و بهینه در اولویت‌بندی‌های عملیاتی قرار بگیرند.

ابلاغ دستورعمل دفاع «لایه به لایه سایبری»

وی با تشریح دستورعمل‌های یادشده بیان کرد: دستورعمل دفاع «لایه به لایه سایبری» به نام شهید سرلشکر علی زاهدی تهیه و ابلاغ شده است و تیم‌های عملیاتی ما در دستگاه‌های اجرایی فعال هستند تا هم به اجرای آن کمک شود و هم اصول اطمینان از اجرا و آمادگی را حفظ کنند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور افزود: افزون بر دستورعمل عمومی برای دستگاه‌های اجرایی، مصوبه شورای امنیت کشور را نیز که تکالیف دستگاه‌های اجرایی را در شرایط فعلی تعیین کرده و عمدتاً مبتنی بر کاهش آسیب‌پذیری‌ها و کاهش مخاطرات است، ابلاغ کرده‌ایم.

جلالی این سازمان را محور اصلی اقدام‌های پدافندی دانست و افزود: سازمان‌ها و نهادها به‌عنوان بازوی اجرایی عمل می‌کنند. تنظیم رابطه بین پدافند غیرعامل و دولت موضوعی دفاعی و بین‌سازمانی است که در دولت‌های قبل با چالش‌هایی مواجه بوده‌ایم.

وی ادامه داد: یکی از دستورعمل‌های کلیدی در پدافند شیمیایی، نظارت بر مجتمع‌های بزرگ صنایع شیمیایی و پتروشیمی است. این دستورعمل شامل اقدام‌های زیرساختی و عملیاتی مانند نصب سنجنده‌ها، آماده‌سازی واحدهای پایش آلودگی و اجرای تدابیر ایمنی و درمانی است، همچنین گروه‌های تخصصی برای اتصال و آماده‌سازی تجهیزات و دستگاه‌های مرتبط آماده همکاری هستند.

مدیریت زنجیره تأمین در صورت بروز بحران

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تأکید کرد: در حوزه کاهش مخاطرات، به‌ویژه در پدافند شیمیایی، اصلاحات با هماهنگی کارشناسان و مسئولان در حال اجراست تا آمادگی کامل در برابر تهدیدات شیمیایی حاصل شود. در حوزه امداد و درمان، مدیریت عملیات به‌عهده اورژانس کشور و فرماندهی امداد و نجات است که باید از ظرفیت‌های امدادی موجود برای پاسخ سریع استفاده کنند. هدف این است که در شرایط بحرانی، به‌ویژه در مناطق صنعتی و حساس، خدمات امدادی و درمانی به‌سرعت ارائه شود.

جلالی با بیان اینکه برای مدیریت این مخاطرات، ضروری است ابتدا آنها را شناسایی و ارزیابی کنیم و سپس تشخیص دهیم هر مخاطره در کجا و به چه شکلی پدید آمده است، گفت: یکی از موضوع‌های کلیدی دیگر، مدیریت زنجیره تأمین در شرایط اضطراری است. این زنجیره شامل مواد اولیه، کارکنان، تجهیزات و منابع انرژی مانند برق است که برای کاهش وابستگی و افزایش آمادگی، باید زنجیره‌هایی ایجاد شود که امکان ذخیره و پشتیبانی کافی در صورت بروز بحران را فراهم کنند، به‌گونه‌ای که اگر یک بخش از این زنجیره مختل شد، بخش‌های دیگر بتوانند تا رفع بحران، کارکرد سیستم را ادامه دهند.

وی بر لزوم توجه به دستورعمل برنامه‌ریزی برای تداوم کارکرد که هدف آن تضمین پایداری خدمات حیاتی، ازجمله در صنعت نفت و انرژی است، تأکید کرد و اقدام شرکت گاز در مقابله با اقدام تروریستی در زمستان سال گذشته را نمونه‌ای از یک تجربه موفق در این زمینه برشمرد که نشان داد هرچه واکنش به‌موقع‌تر باشد، دشمن در دستیابی به اهداف خود ناکام خواهد ماند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور بیان کرد: یکی از اهداف مهم دستورعمل‌های عملیاتی، کاهش اثر تهدیدها و ریسک‌های احتمالی است. ما باید بین تهدید و نقاط آسیب‌پذیر یک سپر حفاظتی ایجاد کنیم تا از تأثیرات مستقیم تهدید جلوگیری کنیم. به همین منظور جداسازی و کنترل پیامدها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا دشمن نتواند با موفقیت به زنجیره‌های حیاتی نفوذ کند. باید با دقت و جدیت این موضوع‌ها را پیگیری کنیم. هرگونه تعلل یا کوتاهی در انجام وظایف غیرقابل‌قبول است و باید با هماهنگی و انسجام کامل به اجرای این تکالیف بپردازیم تا به بالاترین سطح بازدارندگی ممکن دست یابیم.

ضرورت سرمایه‌گذاری در پدافند غیرعامل صنعت نفت

عبدالرحمن کشوری، معاون انرژی سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز در این همایش با اشاره به اهمیت توجه به پدافند غیرعامل در صنعت نفت و ضرورت سرمایه‌گذاری در این زمینه اظهار کرد: هزینه کردن در پدافند غیرعامل، مدیریت بحران و آمادگی برای مقابله با تهدیدها در واقع نوعی سرمایه‌گذاری است، البته باید به لزوم هماهنگی بین بخش‌های دفاعی و غیرنظامی نیز توجه داشت.

وی به ضرورت تأمین نیروی انسانی متخصص در حوزه انرژی و پدافند غیرعامل تأکید کرد و گفت: سه لایه آمادگی برای مقابله با تهدیدها وجود دارد: آمادگی برای مقابله با مخاطرات، آمادگی برای مدیریت پیامدهای اولیه و ثانویه و آمادگی برای مقابله با جنگ روانی دشمن.

معاون انرژی سازمان پدافند غیرعامل کشور همچنین بر اهمیت همدلی و هم‌افزایی در تحقق اهداف پدافند غیرعامل تأکید کرد.