این روزها خبر کشف میدان گازی پاکستان در کنار غرامت خواهی ایران از پاکستان خبرساز شده و این سوال پیش آمده که پاکستان با کشف میدان نفتی، پروژه مشترک خود با ایران را ادامه می‌دهد یا خیر!

پاکستان به عنوان کشوری که بحران انرژی دارد شناخته می‌شود و بر اساس آمار و ارقام موجود نزدیک به سه چهارم انرژی خود را وارد می‌کند، اما روزهای گذشته خبری مبنی بر کشف ذخایر بزرگ نفت و گاز در پاکستان منتشر شد و در توضیح این اکتشاف یک مقام ارشد امنیتی پاکستان گفت؛ در صورت بهره‌برداری فوری از آن سرنوشت پاکستان تغییر خواهد یافت.

این مقام ارشد امنیتی پاکستانی که گفته می‌شود از یافته‌های متخصصان انرژی اسلام‌آباد در خصوص وجود ذخایر بزرگ نفت و گاز در آب‌های این کشور مطلع است، اعلام کرد که روند پیچیده بررسی و امکان سنجی پاکستان با یک کشور دوست پس از سه سال به پایان رسید و یافته‌های نهایی حکایت از وجود این ذخایر بزرگ در آب‌های سرزمینی پاکستان دارد.

در این گزارش آمده است که برخی برآوردها حاکی از آن است که این کشف چهارمین ذخایر بزرگ نفت و گاز در جهان است.

محمد عارف عضو سابق سازمان تنظیم مقررات نفت و گاز پاکستان طی اظهارنظری در خصوص کشف ذخایر احتمالی نفت در این کشور گفت: با وجود اینکه باید خوشبین باشیم ولی اطمینان ۱۰۰ درصدی وجود ندارد که ذخایر مطابق با انتظارات کشور کشف شده باشد. همچنین اینکه حجم این ذخایر برای تأمین انرژی مورد نیاز پاکستان کافی است یا خیر؟ بستگی به اندازه و میزان بازیابی تولید دارد. اگر این یک ذخایر گازی باشد، می‌تواند جایگزین واردات ال. ان. جی شود و اگر این ذخایر نفتی است، می‌توان نفت وارداتی را جایگزین کرد.

به گفته این مقام سابق پاکستان اکتشاف به تنهایی نیازمند سرمایه گذاری هنگفتی در حدود پنج میلیارد دلار است و استخراج ذخایر از یک مکان فراساحلی ممکن است چهار تا پنج سال طول بکشد.

پاکستانی‌ها از بی نیاز از گاز ایران می‌شوند؟

کشف ذخایر گازی و تلاش پاکستان برای دستیابی به گاز در حالی اتفاق افتاده که قرار بر آن بود که تا سال ۲۰۱۴ خط لوله صلح را احداث و صادرات گاز از ایران را داشته باشد البته این پروژه به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران با ۱۰ سال تأخیر مواجه شده است. قراردادی ۲۵ ساله برای برای ساخت خط لوله‌ای که از مرز ایران تا نواب شاه به فاصله ۷۸۱ کیلومتر می‌رود، مورد مذاکره قرار گرفت. این خط لوله قرار بود ۶۶۵ کیلومتر از استان بلوچستان پاکستان و ۱۱۵ کیلومتر از استان سند عبور کند. این خط لوله بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر در ایران از میدان گازی پارس تا منطقه مرزی پاکستان در بلوچستان کشیده شده است و هنوز در خاک پاکستان یک کیلومتر هم کشیده نشده است.

پاکستان با وجود نیاز به گاز طبیعی به علت کمبود انرژی از زمان شروع این پروژه، مشکلات متعددی داشته است که تکمیل آن را به تعویق انداخته است. اما ایران سهم خود از ساخت این خط لوله را تکمیل کرده است.

پاکستان باید تا ۲۰۲۴ بخشی را که از قلمروی آن می‌گذرد، تکمیل کند و اگر موفق به این کار نشود، ۱۸ میلیارد دلار غرامت به ایران بپردازد.

سال گذشته وزارت امور خارجه پاکستان اعلام کرد این مشکلات را با شرکای مربوط به این پروژه یعنی ایران و آمریکا مطرح کرده است. این اظهارات باعث عکس‌العمل رئیس کمیته حساب‌های عمومی در پاکستان شد.

نور اعلم خان، رئیس این کمیته گفته بود: «اگر آمریکا اجرای این پروژه خط لوله گاز توسط ایران و پاکستان را تأیید نمی‌کند، باید جریمه آن را بپردازد. آمریکا باید استانداردهای دوگانه را کنار بگذارد. آمریکا با هند برای تأمین نیازهای انرژی آن مماشات می‌کند اما پاکستان را به‌همین دلیل مجازات می کند»

سال گذشته به دنبال عدم پیشرفت این پروژه ۲۵ ساله تهران به اسلام آباد هشدار داد که اگر بخشی از پروژه خود را تا مارس ۲۰۲۴ به پایان نرساند، موضوع را برای ثبت شکایت و گرفتن خسارت به یک دادگاه بین المللی خواهد برد. ایران اعلام کرده که به دلیل عدم تمایل اسلام‌آباد در تکمیل بخشی از این پروژه که در خاک پاکستان قرار دارد، ۱۸ میلیارد دلار ضرر کرده است.

نگرانی پاکستانی‌ها از پرداخت غرامت

پس از اینکه ایران اعلام کرد ممکن است این پرونده را به دیوان بین‌المللی داوری ببرد، پاکستان به سرعت برای کاهش احتمال ضرر و زیان خود وارد عمل شد و تصمیماتی گرفت که قبلاً از آن اجتناب کرده بود.

البته با سفر رئیس جمهور سابق به اسلام آباد جواد اوجی وزیر نفت وقت از اشتیاق پاکستانی‌ها به تزریق گاز به خط لوله آی‌پی خبر داد و گفت: پاکستان برای تسریع در این کار در حال تنظیم قرارداد با شرکت‌های مختلف است.

اوجی گفته بود با اقدام‌هایی که انجام خواهد شد، امیدواریم طبق قرارداد بین‌المللی که بین ایران و پاکستان امضا شده است، در دوران فعالیت دولت سیزدهم شاهد صادرات گاز به پاکستان باشیم.

اما این اتفاق نه تنها میسر نشد بلکه طی روزهای اخیر مقامات پاکستانی خبر داده‌اند که ایران به دلیل بد عهدی پاکستانی‌ها عزم شکایت و دریافت غرامت کرده‌اند، چرا که پاکستانی‌ها برای تکمیل این پروژه کاری از پیش نبرده‌اند.

بر اساس این گزارش تحریم‌های آمریکا علیه ایران و فشار واشنگتن بر اسلام‌آباد یکی از دلایل اصلی تأخیر در تکمیل این خط لوله اعلام شده‌است. گازی که قرار است پاکستان از طریق این خط لوله از ایران وارد کند، برای امنیت انرژی این کشور ضروری است. حالا باید دید پاکستانی‌ها با کشف میدان عظیم گازی به پرداخت جریمه تن می‌دهند و یا آنکه به دنبال راهی برای جلوگیری از پرداخت غرامت و ادامه دار کردن این پروژه قدیمی می‌روند.