دنیای اقتصاد -حمید ملازاده : داده‌های اقتصادی و شواهد موجود در بازار حاکی از آن است که اوپک‌پلاس (سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدان آن) عزم خود را برای افزایش تولید از ماه اکتبر جزم کرده‌است. این تصمیم در شرایطی گرفته می‌شود که بازار در حال تجربه ترکیبی از عوامل پیچیده‌‌‌‌ای است که می‌توانند بر توازن بین عرضه و تقاضا تاثیرگذار باشند.

افزایش تولید برنامه‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌شده دربرگیرنده هشت کشور عضو اوپک است که قرار است از ماه اکتبر به میزان ۱۸۰‌هزار بشکه در روز به تولید خود بیفزایند. این اقدام بخشی از یک استراتژی گسترده‌‌‌‌تر برای کاهش محدودیت‌های تولیدی به میزان ۲‌میلیون و ۲۰۰‌هزار بشکه در روز است که شروع آن از اکتبر۲۰۲۲ کلید خورد. اتخاذ این رویکرد به‌منظور تثبیت بازارهای جهانی نفت درمیان نگرانی‌ها در مورد کندی رشد اقتصادی و نوسان تقاضا بود. راهکار افزایش تولید این سازمان تاثیرگذار در شرایطی از عدم‌قطعیت‌‌‌‌های اقتصادی جهانی صورت می‌گیرد. کشورهای عضو اوپک با چالش‌های زیادی مانند کاهش رشد تقاضا، به‌ویژه در بازارهایی مانند چین و نوسانات قیمت روبه‌رو هستند. با وجود اینکه افزایش تولید پیشنهادی در مقایسه با ۷۰۰‌هزار بشکه در روز نفت لیبی که هم‌اکنون از خط‌تولید خارج شده‌است، بسیار کمتر است، اما نشان‌دهنده رویکرد محتاطانه اوپک برای حفظ تعادل بازار است. علاوه‌بر این، برخی از کشورهای عضو اوپک مانند عراق، قزاقستان و روسیه تعهد کرده‌اند که تولید خود را کاهش دهند تا میزان تولید تراز شود. این مساله به‌نوعی تاثیر افزایش تولید را کاهش و نشان‌دهنده تعهد اوپک به حفظ تعادل بین عرضه و تقاضا است. تصمیمات اوپک تاثیر چشمگیری بر قیمت‌های جهانی نفت داشته و دارد و نیازمند ایجاد تعادلی ظریف بین تامین درآمد برای کشورهای عضو و اطمینان از ثبات قیمت‌ها در گرداب نوسان بازار جهانی است.

اختلال در عرضه  
اختلالات جاری در لیبی که باعث‌شده تولید ۷۰۰‌هزار بشکه در روز نفت به دلیل مناقشات داخلی قطع شود، نقش مهمی در تصمیم اوپک برای ادامه افزایش تولید در ماه اکتبر دارد. قطع تولید در لیبی موجب کاهش عرضه و افزایش فشار قیمت‌ها می‌شود. در همین حال، تعهد به کاهش تولید توسط برخی از اعضای اوپک به‌منظور جبران تولید مازاد گذشته به کاهش عرضه کمک می‌کند. برای اوپک، این پویایی‌‌‌‌ها به‌معنای آن است که افزایش تولید برنامه‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌شده در اکتبر احتمالا تاثیر منفی زیادی بر قیمت‌ها نخواهد داشت. اختلال در عرضه نفت لیبی به‌همراه تعهد کشورهای عضو برای کاهش تولید، به مقابله با نگرانی‌ها در مورد کاهش تقاضا کمک می‌کند.

ملاحظات سمت تقاضا
یکی از نگرانی‌های اصلی درخصوص تقاضا، رکود اقتصادی چین است که یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت‌خام جهان محسوب می‌شود. کاهش رشد اقتصادی چین به‌معنای کاهش تقاضا برای نفت است که طی چند دهه‌گذشته یکی از عوامل مهم تقاضای جهانی بوده‌است. تحلیلگران معتقدند که این امر می‌تواند به عرضه مازاد در بازار و در نتیجه افت بهای طلای‌سیاه منجر شود، با این حال ۶منبع اوپک که به رویترز استناد کرده‌اند، بر این باورند که با وجود کاهش رشد اقتصادی در چین، استراتژی اوپک از مسیر خارج نخواهد شد. آنها امیدوارند کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو ایالات‌متحده بتواند رشد اقتصادی را تحریک و در نتیجه تقاضای جهانی برای نفت را افزایش دهد، همچنین تقاضای دیگر کشورها نظیر اروپا و بخش‌هایی از آسیا می‌تواند به جبران کاهش تقاضای چین کمک کند.


تاثیر فدرال‌رزرو  
از جمله عواملی که اوپک روی آن حساب می‌کند، احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو ایالات‌متحده در اواسط ماه سپتامبر است. کاهش نرخ بهره می‌تواند به تحریک رشد اقتصادی ایالات‌متحده کمک کند که به نوبه خود می‌تواند بر تقاضای جهانی نفت تاثیر مثبت بگذارد. نرخ‌های بهره پایین‌تر معمولا هزینه‌های استقراض را کاهش داده و مشوق هزینه و سرمایه‌گذاری می‌شوند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که فدرال‌رزرو تصمیم به کاهش نرخ بهره بگیرد، به‌ویژه در شرایطی که نگرانی‌هایی در مورد تورم وجود دارد. اگر نرخ بهره کاهش نیابد و حتی افزایش یابد، بعید نیست رشد اقتصادی سرکوب و تقاضای نفت را کاهش دهد، بنابراین اوپک خود را ملزم می‌داند تا این عدم‌قطعیت‌‌‌‌ها را به‌دقت ارزیابی کند.

واکنش بازار به تصمیم اوپک
بازار جهانی نفت به‌شدت به تصمیمات اوپک و متحدانش حساس است، زیرا این تصمیمات مستقیما بر عرضه نفت تاثیر می‌گذارند. در روز اعلام این خبر (۳۱ ماه اوت)، قیمت نفت‌خام برنت حدود یک دلار کاهش‌یافت و زیر ۷۹دلار در هر بشکه معامله شد. این کاهش ممکن است نشان‌دهنده این باشد که بازار قبلا افزایش تولید را پیش‌بینی‌کرده یا اینکه نگرانی‌ها در مورد تقاضای ضعیف همچنان جدی است. علاوه‌بر این، بازار ممکن است منعکس‌‌‌‌کننده عدم‌اطمینان درخصوص تصمیم اوپک‌پلاس برای اجرای افزایش برنامه‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌شده باشد. اوپک‌پلاس پیش‌‌‌‌تر اعلام کرده‌بود که اگر بازار ضعیف باشد، ممکن است تولید را افزایش ندهد یا حتی کاهش دهد. این انعطاف‌‌‌‌پذیری به اوپک اجازه می‌دهد تا به‌طور پویا به شرایط بازار واکنش نشان دهد.

پیامدهای ژئوپلیتیک
تصمیمات اوپک‌پلاس پیامدهای ژئوپلیتیک قابل‌توجهی دارند. برای مثال، هر تصمیمی برای افزایش تولید توسط کشورهای واردکننده نفت، به‌ویژه کشورهای اروپایی و آسیایی به‌دقت رصد می‌شود، زیرا مستقیما بر هزینه‌های انرژی آنها تاثیر می‌گذارد. با نگاهی به آینده، تصمیمات اوپک به‌طور ماه به ماه اتخاذ خواهد شد و اوپک انعطاف‌‌‌‌پذیری خود را در مواجهه با عدم‌قطعیت‌‌‌‌های بازار حفظ خواهد کرد. این رویکرد به اوپک اجازه می‌دهد که به‌سرعت به تغییرات بازار پاسخ داده و منافع کشورهای عضو را درنظر بگیرد. این چشم‌‌‌‌انداز پیچیده، نیازمند هماهنگی و تصمیم‌گیری دقیق است تا منافع همه کشورهای عضو سازمان حفظ و تعادل در بازار جهانی برقرار بماند.