مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران طرح کلان و راهبردی وزارت نفت و صنعت گاز برای پایان‌دادن به گازدزدی و یافتن گازهای گمشده را تشریح کرد.

پروژه هوشمندسازی مصرف گاز به‌عنوان یک «مگاپروژه» در دستور کار وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران قرار گرفته که اجرا و پیشبرد آن به شرکت مهندسی و توسعه گاز سپرده شده است.

در این پروژه که به هزینه‌کرد ۴ میلیارد دلاری نیاز دارد، قرار است مصرف گاز همه تجهیزات صنایع و خانگی در نقطه نهایی هوشمند شود. به این شکل که شرکت ملی گاز ایران هر لحظه مطلع خواهد شد هر مشترک چه مقدار گاز مصرف کرده است. یکی از مزیت‌های این طرح، کمک به شناسایی مشترکان پرمصرف در زمان اوج مصرف است که می‌توان به آن‌ها در هر لحظه اطلاع‌رسانی کرد و هشدار داد.
با این تفاسیر، با هوشمندشدن سازوکار بررسی مصارف مشترکان، گازهای گمشده، حساب‌نشده و گازدزدی همگی رخت برمی‌بندند.
رضا نوشادی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار شانا با اشاره به تازه‌ترین وضع پیشرفت این طرح، توضیح داد: طرح هوشمندسازی کنتورهای گاز از زمانی‌ که به شرکت مهندسی توسعه گاز واگذار شد، بلافاصله با انتخاب مشاور طراح و مبادله قرارداد در دستور کار قرار گرفت و اکنون کارهای مهندسی پایه آن تکمیل شده ‌است.
اقدامی ویژه برای یافتن «گازهای گمشده»

برگزاری مناقصه
وی افزود: اسناد بسته‌های کاری و مناقصه هفت استان که برای پایلوت در نظر گرفته شده‌اند، تمام شده و هفته گذشته برای اجرای طرح به‌صورت پایلوت و آزمایشی در هفت استان، ۷ بسته مناقصه داشتیم و برندگان اجرای پروژه ‌در استان‌های تهران، آذربایجان شرقی، کرمان، خراسان رضوی، همدان، مازندران و استان مرکزی مشخص شدند.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران تصریح کرد: اجرای آزمایشی فناوری‌ها و کنتورهای مختلف را در این هفت استان آغاز می‌کنیم که نتایج خروجی‌ به شرکت ملی گاز ایران کمک می‌کند برای کل کشور انتخاب بهینه داشته باشد.
۳ پایه اصلی هوشمندسازی کنتورها
نوشادی ادامه داد: طرح هوشمندسازی کنتورهای گاز سه پایه اصلی دارد: نخست المان اندازه‌گیری که کنتور هوشمند است، دوم بستر انتقال اطلاعات که اینترنت است و سوم هم فناوری‌، سامانه‌ و ساختار دیگری برای مناطقی که اینترنت نداریم که نام آن، «لورا» است. ان‌شاءالله گزینه بهینه براساس نتایج حاصله، برای اجرای طرح هوشمندسازی و مدیریت مصرف گاز کل کشور انتخاب می‌شود.
ور آبخور بود، مقدم تشنگان‌اند
وی در واکنش به سازوکار انتخاب این هفت استان برای آغاز اجرای طرح گفت: ما با استناد به اینکه «ور آبخور بود، مقدم تشنگان‌اند» از مناطق سردسیر که مصرف گاز آن‌ها بالاست، کار را آغاز می‌کنیم. اساساً جایی که مصرف پایین باشد شاید هوشمندسازی اصلاً اقتصادی هم نباشد. هوشمندسازی مبتنی بر انتقال فناوری ساخت کنتور، فناوری ارتباطی و فراهم‌کردن دوباره فضا و مارکتی برای داخلی‌سازی است، به همین دلیل استان‌هایی هم که برای اجرای آزمایشی در نظر گرفتیم، جزو اقلیم سرد به‌ شمار می‌روند.
همه هزینه‌های مرحله پایلوت با شرکت ملی گاز ایران است
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران اعلام کرد: همه هزینه‌ها در مرحله‌های اجرای آزمایشی، با شرکت ملی گاز ایران است؛ زیرا در حال مطالعه هستیم و چه‌بسا ممکن است جایی فناوری ارتباطی بگذاریم که جزو برنامه نهایی نباشد، اما خروجی مطالعه‌های آزمایشی، مشخص می‌کند بهتر است سرمایه‌گذاران از محل صرفه‌جویی خودشان هزینه کنند و درآمدشان را از محل صرفه‌جویی بردارند یا خیر.
نوشادی ادامه داد: اگر خروجی مطالعه‌های پایلوت فقط به ما ابزارهای مدیریتی بدهد، شرکت ملی گاز به مشترکان اعلام می‌کند خودشان بیایند و کنتورها را با مدیریت شرکت ملی گاز عوض کنند. ممکن است در آنجا شرایطی مانند تخفیف در قیمت گاز و… مشخص شود که این‌ موارد در آینده تصمیم‌گیری و تعیین می‌شود. اکنون اصل موضوعی که روی آن مطالعه می‌کنیم، درباره الگوی مالی است، همچنین در حال تولید سند دیگری برای سرمایه‌گذاری هستیم.
همکاری وزارت نفت با ۳ سازمان دیگر
وی با بیان اینکه طرح هوشمندسازی کنتورهای گاز باید با همکاری مشترک وزارت نفت، شرکت ملی گاز ایران، سازمان پدافند غیرعامل، شورای عالی فضای مجازی و مرکز مدیریت راهبردی افتا اجرایی شود، گفت: ازآنجایی‌که تبادل اطلاعات در بستر شبکه‌های اینترنتی انجام می‌شود، باید امنیت لازم برای انتقال اطلاعات تأمین شود، هم به‌دلیل جلوگیری از سوء‌استفاده دشمنان و هم به لحاظ هک و نفوذ. تاکنون هم نشست‌های بسیاری داشتیم، طرح‌های معماری امنیتی در حال گذراندن مراحل نهایی است. برای طرح اصلی، در اجرای طرح آزمایشی نیاز چندانی به این موضوع نیست، اما طرح معماری امنیتی را با همفکری این مجموعه‌ها نهایی خواهیم کرد و مطابق آن طرح، اجرای اصلی آغاز می‌شود.
اقدامی ویژه برای یافتن «گازهای گمشده»

نیاز به هزینه‌کرد ۴ میلیارد دلاری برای هوشمندسازی همه کنتورهای گاز کشور
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در ادامه اعلام کرد: برآورد ما پس از مطالعات مهندسی پایه این است که برای هوشمندسازی کنتورهای همه ۲۷ میلیون مشترک گاز، به حدود ۴ میلیارد دلار سرمایه نیاز است.
نوشادی در پاسخ به پرسش خبرنگار شانا درباره منبع تأمین سرمایه‌ این طرح گفت: شرکت ملی گاز سالانه ۸۰ میلیارد دلار گاز را به مردم، حدود ۵ میلیارد دلار می‌دهد، پس این هزینه را هم می‌تواند تأمین کند.
وی با اشاره به مدت‌زمان اجرای کامل طرح توضیح داد: زمان زیادی می‌برد؛ کشورهایی مانند انگلیس یا ایتالیا برای هوشمندسازی کنتورهای ۴ تا ۸ میلیون مشترک خود، ۸ تا ۱۰ سال زمان گذاشتند، درحالی‌که هم دسترسی به سرمایه برایشان بیشتر بود، هم تحریم نبودند و فناوری نیز برای خودشان بود، اما ما باید انتقال فناوری داشته باشیم، سرمایه را تأمین کنیم و تحریم را هم دور بزنیم، بنابراین زمان بیشتری می‌برد. البته پاسخ معقول به این موضوع را می‌توان در پایان مطالعه‌های آزمایشی یا پایلوتی ارائه داد.
پایان گازدزدی با اجرای کامل طرح هوشمندسازی
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با تأکید بر نتایج موفق هوشمندسازی کنتورهای گاز در کشورهای دیگر تصریح کرد: افزون بر ۲۰ میلیون مشترک هوشمند در چین، بیش از ۴ میلیون مشترک در انگلیس و بیش از ۷ میلیون مشترک در ایتالیا وجود دارد و همه نمونه‌های موفقی هستند. گازهای گمشده، حساب‌نشده و گازدزدی با اجرای طرح هوشمندسازی همگی رخت برمی‌بندند.
مصرف حدود ۷۰درصد گاز کشور از سوی صنایع
نوشادی با اشاره به ارزیابی اجرای این طرح در منطقه‌ای از چین بیان کرد: کل پول طرح از محل صرفه‌جویی گاز تأمین شده بود، بنابراین اولویت اجرای پروژه در ایران هم اقلیم‌های سرد و مشترکان پرمصرف و بدمصرف هستند. برای صنایع فوق‌عمده، عمده و نیمه‌عمده‌ که حدود ۳-۴ هزار مشترک هستند هم بدون اجرای پایلوت، هوشمندسازی انجام می‌شود، زیرا حدود ۶۰-۷۰درصد مصرف گاز کشور برای آن‌هاست.
وی درباره نتایج قرارداد بین شرکت ملی گاز و دانشگاه مالک اشتر که به‌منظور تدوین الگوی ملی استقرار نظام هوشمندسازی توزیع و اندازه‌گیری گاز طبیعی امضا شد، توضیح داد: قرار است کار طراحی پایه را انجام دهند. این هفت بسته آزمایشی برای هفت استان هم براساس مطالعات مهندسی دانشگاه مالک اشتر و شریک دیگرشان که یک شرکت مهندسی مشاور بوده، انجام شده است.
ایران ۴ برابر ترکیه بدمصرف‌تر است!
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با اشاره به مزایای اجرای طرح هوشمندسازی کنتورهای گاز در کشور تأکید کرد: ایران در رده نخست بدمصرف‌ترینِ انرژی در دنیاست و ۷۰-۷۵درصد انرژی کشور از محل گاز طبیعی تأمین می‌شود. ایران از کشور ترکیه چهار برابر بدمصرف‌تر است، بنابراین باید مصرف را سامان‌دهی و بهینه مصرف کنیم، زیرا رویه کنونی قابل ادامه دادن نیست و نیاز به همراهی مردم دارد.
نوشادی یادآور شد: ایران اکنون حدود ۲۰ برابر سال ۱۳۵۳ انرژی مصرف می‌کند؛ جمعیت دو برابر شده و رفاه هم افزایش یافته است، البته که همه دنیا همین‌طور است، اما شدت و سرانه انرژی در کشور ما چند برابر چین، هند، ترکیه و ژاپن است، درحالی‌که این کشورها انرژی را صرف تولید کالا و محصولات می‌کنند. بنابراین بهینه‌سازی تنها راه است و تنها با خواهش می‌کنم، درخواست می‌کنم و التماس می‌کنم، محقق نمی‌شود.