آمار نشان می دهد که ترکیه طی ۴ سال گذشته، نفت زیادی را از ایران خریداری کرده است.

بازار انرژی ترکیه، می تواند مسیر پیشرفت خوبی برای انرژی و اقتصاد کشور باشد و باید این راه هموار شود. 

براساس داده‌های مرکز آمار اروپا، ترکیه برای نخستین بار طی ۴ سال گذشته از ایران نفت یا فرآورده نفتی وارد کرده است. سیگنال برای مذاکره تهران و واشنگتن که اخیرا مطرح شده می‌تواند مسیر بازگشت انرژی و به ویژه نفت ایران به بازار ترکیه را هموار کند، البته ایران در این راه باید با رقیب بزرگی مانند روسیه رقابت خواهد کرد.
ایران یکی از تامین کنندگان گاز ترکیه است که قرارداد ۲۵ ساله صادرات گاز در سال ۲۰۲۶ میلادی به پایان می‌رسد. براساس اعلام مقامات رسمی؛ طی ۲۸ سالی که از این قرارداد گازی می‌گذرد، ترکیه بیش از ۱۵۶ میلیارد مترمکعب گاز از ایران وارد کرده است. البته اظهارات مقامات نشان دهنده تمایل صریح دو طرف به تمدید این قرارداد دارد که نتیجه برد-برد دو طرف دارد. این قرارداد می‌تواند جایگاه هاب گازی ترکیه را تقویت کند، زیرا این کشور همواره به دنبال آن بوده که گاز کشورهای منطقه را به سمت مصرف یا ترانزیت سوق دهد.

همچنین، براساس داده‌های اخیر صادرات نفت ایران به ترکیه پس از ۴ سال از سر گرفته شد که نوید چشم انداز مثبت در مبادلات انرژی دو طرف دارد. براساس آمار‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار اروپا، ترکیه برای نخستین بار طی ۴ سال گذشته از ایران نفت یا فرآورده نفتی وارد کرده است. این کشور طی ماه مارس امسال ۵۷۶ تن و در ماه آوریل ۴۸۵ تن و در مجموع ۱۰۶۰ تن نفت یا فرآورده نفتی از ایران وارد کرده است. این کشور آخرین بار در اوت سال ۲۰۲۰ یک محموله نفت از ایران وارد کرده بود. اما این پرسش مطرح می شود که باوجود غول بزرگی مانند روسیه، نفت ایران تا چه اندازه قدرت مانور دارد؟

ترکیه یکی از مصرف کنندگان عمده گاز طبیعی است و در سال ۲۰۲۳ روسیه با ۴۲.۲ درصد از کل واردات گاز این کشور که بالغ بر ۲۱ میلیارد متر مکعب بود، جایگاه پیشرو را به خود اختصاص داد. علاوه بر روسیه، آذربایجان، الجزایر و ایران نیز به ترکیه گاز صادر می‌کنند. روسیه همچنین عرضه نفت خود به ترکیه را به میزان قابل توجهی افزایش داد و در سال ۲۰۲۳ به ۱۰.۷ میلیون تن رسید. از همین روی، روسیه به بزرگترین تامین کننده نفت این کشور تبدیل شد و سهم خود را در کل واردات نفت و فرآورده‌های نفتی به ۵۱ درصد افزایش داد.

علاوه بر نفت و گاز، روسیه به تامین کننده مهم زغال سنگ حرارتی ترکیه تبدیل شده است. در سال ۲۰۲۳، صادرات زغال سنگ از روسیه به ترکیه ۴۶ درصد افزایش یافت و به رکورد تاریخی ۲۷.۵ میلیون تن رسید. سهم زغال سنگ روسیه از کل واردات زغال سنگ ترکیه ۷۰ درصد بوده که یک رکورد محسوب می‌شود.

دلیل اصلی افزایش عرضه انرژی از روسیه به ترکیه، تحریم‌ها و محدودیت‌های اتحادیه اروپا بر منابع انرژی روسیه است. این امر منجر به کاهش قابل توجه صادرات به اروپا و تغییر مسیر برخی از تولیدات به سایر کشورها از جمله ترکیه شد.

باوجود تغییرات ژئوپلیتیکی و شرایط اقتصادی، روسیه همچنان نقش کلیدی در تامین انرژی ترکیه در سال‌های آینده ایفا خواهد کرد. با توجه به افزایش مصرف انرژی در ترکیه، همکاری‌های عمیق‌‌تری در این زمینه بین دو کشور پیش‌بینی می‌شود.

بنابراین، سال ۲۰۲۳ یک سال مهم برای روابط انرژی بین روسیه و ترکیه بود که اهمیت همکاری انرژی در نظم جهانی در حال تغییر را نمایان کرد.

در سال ۲۰۲۳، ترکیه همچنان به منابع انرژی خارجی به ویژه گاز طبیعی و نفت وابسته بود که برای بخش گرمایش، تولید برق و صنعت این کشور حیاتی هستند. تجزیه و تحلیل داده‌های سال ۲۰۲۳ از سوی سازمان تنظیم مقررات بازار انرژی ترکیه (EPDK) روندها و چالش‌های جالبی را نشان می‌دهد. بر اساس گزارش EPDK، ترکیه قصد داشت در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۶ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی وارد کند، اما واردات واقعی آن ۵۰ میلیارد متر مکعب بوده است. این امر به دلیل زمستان گرم روی داد که باعث کاهش تقاضا برای گاز جهت گرمایش شده است.

عمده ترین صادرکنندگان گاز به ترکیه؛ روسیه، آذربایجان، الجزایر و ایران هستند. در سال ۲۰۲۳، روسیه ۲۱ میلیارد متر مکعب گاز صادر کرد که ۴۲.۲ درصد از کل واردات ترکیه را به خود اختصاص داد و به عنوان تامین کننده اصلی آن باقی ماند. همچنین، آذربایجان، الجزایر و ایران به ترتیب ۱۰.۲، ۶ و ۵.۴ میلیارد متر مکعب گاز به بازار ترکیه عرضه کردند.